Oleh Dr Mohd Nizwan Musling
SENSITIVITI masyarakat Islam di negara ini tercetus lagi selepas keputusan Mahkamah Tinggi membenarkan penggunaan kalimah Allah bersama perkataan solat, baitullah dan Kaabah bagi tujuan pembelajaran dan penerbitan agama Kristian.
Tidak dinafikan keputusan itu menimbulkan reaksi kurang gembira kepada penganut Islam kerana berasakan penggunaan berkenaan dibimbangi akan menimbulkan kekeliruan dan ketegangan.
Oleh itu, kita dapati isu ini banyak dikupas dari sudut pandang agama khususnya menyentuh aspek akidah sejak dibangkitkan pada 2008.
Ini jelas menunjukkan isu ini bukanlah sekadar 'penggunaan' atau 'perebutan' sesuatu perkataan, tetapi perlu dilihat lebih menyeluruh, serius dan jujur, sekali gus bukan hanya sekadar atas nama 'kebebasan beragama atau 'pendidikan.'
Oleh itu, beberapa perkara perlu dijelaskan oleh pihak yang mahu dan membenarkan penggunaan berkenaan dalam agama mereka dalam konteks Malaysia.
Antaranya mengapa perkataan bahasa Arab sinonim dengan Islam dan teks al-Quran dipilih? Apakah perkataan Allah memang digunakan dalam Bible asal mereka?
Begitu juga, apakah penganut Kristian lebih memahami agama mereka dengan menggunakan perkataan berbahasa Arab bagi empat perkataan itu sahaja, sekali gus mengapa bukan perkataan lain?
Dalam wacana linguistik moden, sejak apa diutarakan ahli linguistik, semiotik dan falsafah Sweden, Ferdinand de Saussure, iaitu antara pasangan padanan mencirikan bahasa manusia ialah simbol/unsur bahasa serta gambaran/makna dalam minda.
Kemudian ditambah satu lagi elemen, iaitu apa yang wujud dalam realiti oleh Ogden & Richard dalam buku The Meaning of Meaning.
Menerusi kerangka ini, ia memberi gambaran perkataan Allah sebagai simbol bahasa mempunyai makna tertentu dalam minda penganut Islam, iaitu Tuhan Yang Maha Esa, Tuhan Tempat Berlindung, Tuhan Tidak Berbapa, Tuhan Tidak Beranak dan Tuhan Tiada Sekutu dengan-Nya seperti dinyatakan secara jelas dalam surah al-Ikhlas. Allah secara zat realitinya hanya akan diketahui di syurga-Nya.
Maka, apakah makna ini akan turut sama tergambar dalam minda penganut agama Kristian di negara ini memandangkan simbol bahasa yang hendak digunakan adalah sama, iaitu Allah?
Melihat makna tertentu bagi Allah itu, menuntut kita membezakan antara dua perkara, iaitu perkataan dan istilah. Perkataan digunakan untuk makna konotasi umum, manakala istilah atau terminologi merujuk kepada penggunaan perkataan bagi sesuatu makna spesifik bukan umum yang berkongsi.
Maka, bagaimana mungkin Allah mempunyai makna tertentu boleh diguna pakai dalam masa sama bagi merujuk makna berlainan bahkan berlawanan? Atau hanya untuk digunakan untuk makna umum tertentu dan tidak menyeluruh seperti Tuhan yang mencipta alam, langit dan bumi.
Ini dapat menjelaskan penggunaan kalimah Allah dalam jawapan orang kafir apabila ditanya siapa mencipta langit dan bumi dalam surah al-Ankabut ayat 61; Luqman (25) dan al-Zumar (38), adalah berbentuk sebahagian tidak menyeluruh.
Begitu juga wujudnya frasa mengandungi perkataan Allah sebelum datangnya Islam seperti Abdullah atau bismikallahumma, menjadi perkataan umum, bukan istilah mempunyai makna tertentu diberi Islam melalui teks sucinya al-Quran yang menggunakannya sebanyak 980 kali seperti dinyatakan Muhammad Fuad Abdul Baqi dalam Mu'jamnya.
Maka, sekiranya istilah dan terminologi solat contohnya digunakan nanti dalam teks agama atau pendidikan Kristian di negara ini, apakah ia didefinisikan sebagai perbuatan diawali takbiratul ihram dan diakhiri salam berserta syarat tertentu?
Namun, sekiranya diguna pakai untuk membawa maksud doa semata-mata, maka ia perkataan umum perkamusan bukan istilah agama seperti digunakan masyarakat jahiliyah.
Antara perkara dasar perlu diutarakan dan dijawab dalam polemik ini adalah apakah kalimah Allah memang digunakan dalam kitab Injil asal?
Sebelum ini, sebahagian ahli agama menyatakan kitab suci penganut Kristian di negara Arab pun menggunakan perkataan Allah, maka apa masalahnya apabila ia turut digunakan penganut Kristian di Malaysia.
Penulis melihat ia tidak menggambarkan teks agama mereka asal, malah apa diguna pakai masyarakat Kristian Arab itu pun sendiri teks terjemahan daripada bahasa Hebrew.
Profesor Linguistik Arab Perbandingan Universiti Yarmouk Jordan, Prof Dr Yahya Ababneh dalam karyanya Al-Zat Baina Al-Bina' wa al-Tafkik menyatakan tiada lafaz atau kalimah Allah digunakan dalam bahasa Hebrew termasuk Bible Perjanjian Lama.
Adapun kalimah Allah dalam teks berbahasa Arab adalah sekadar terjemahan makna padanan perkataan 'Elohim' dalam bahasa Hebrew. Perkataan 'Elohim' inilah terminologi asal digunakan dalam kitab suci mereka melalui kitab Taurat untuk merujuk kepada makna Tuhan Yang Disembah (al-Ilah al-Ma'bud).
Prof Yahya menambah kalimah Allah hanya wujud digunakan dalam tiga bahasa sahaja, iaitu bahasa Arab, bahasa Suryani dan bahasa Nabaten. Adapun apa terdapat dalam bahasa Hebrew ialah tiga perkataan utama sinonim bagi kalimah Allah, di samping kalimah al-Rob dan al-Sayyid, iaitu Elohim, Yahweh serta Adunay.
Dalam aspek pembentukan kata Allah juga, penulis cenderung melihat ia kata nama khas, bukan 'mushtaq' atau kata terbitan daripada kata dasar ilah. Ini kerana sekiranya ia terbitan daripada ilah dengan pertambahan partikel 'al' pada awalnya, ia akan bertentangan dengan wujudnya perkataan 'al-Ilah.'
Ini juga disokong Ibnu Manzur dalam Lisan al-Arab yang mengatakan 'alif' dan 'lam' pada awal perkataan Allah ialah fonem asal, bukan imbuhan awalan finite seperti berada pada kata nama lain. Ini menguatkan lagi kalimah Allah ialah istilah atau kata nama khas merujuk kepada makna disebutkan sebelum ini.
Kesimpulannya, walau apapun keputusan sudah dan akan diambil berhubung perkara ini, kita sebagai rakyat beragama Islam khususnya perlu bertindak secara berhikmah dan tidak beremosi.
Pada masa sama, sekalipun penggunaan kalimah Allah dibenarkan, gunakanlah dengan jujur mengikut skop dibenarkan dan definisi tepat, bukan tujuan mengelirukan umat Islam.
Toleransi beragama bukan bermakna menggadaikan konsep dan pegangan dengan hanya berkongsi satu terminologi mempunyai definisi operasi bertentangan sama ada ia sengaja dirancang atau kebetulan.
Hargailah nikmat perpaduan dan kebebasan mengamalkan ajaran agama dengan meningkatkan kefahaman serta menghormati perbezaan dasar sekalipun hanya membabitkan penggunaan istilah bukan perkataan sekadar nama.
Penulis adalah Pensyarah Kanan Bahasa Arab, Fakulti Pengajian Bahasa Utama, Universiti Sains Islam Malaysia (USIM)
Post a Comment